Trasy Turystyczne

Trasy piesze i rowerowe

Zagroda → Rozalin → Jastrzębiec → Żelechów → Ojrzanów → Zaręby → Nosy → Księżak → ZagrodaTrasa pierwsza

Pałac zaprojektowany przez Henryka Marconiego, wybudowany w latach 1847- 57 na zlecenie hr. Rozalii z Lubomirskich Rzewuskiej. Obecnie własność prywatna

Wieś nad Utratą. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z XV w. (około 1470 r.). Wieś odwiedzał często Józef Chełmoński. Malarz znajdował w sąsiedztwie Żelechowa motywy krajobrazowe do swoich pejzaży. Zgodnie z jego wolą, został właśnie tu pochowany. Jego skromny, ziemny grób  znajduje się w głębi cmentarza. Leży na nim głaz granitowy z wykutym napisem: „Józef Chełmoński  7.XI.1849  w Boczkach pod Łowiczem zm. 6.IV.1914 w Kuklówce, Wielki Malarz Piewca życia wsi i Piękna Ziemi Ojczystej”.

W centralnej części wsi, na wzgórzu znajduje się kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny zbudowany w stylu późnogotyckim.

Siedziba rodu Prusów Ojrzanowskich z XIV w., XIX wieczny dworek klasycystyczny otoczony parkiem krajobrazowym z tego samego wieku.

Zagroda → Żelechów (kościół i grób Chełmońskiego) → Ojrzanów (pałac), Many → mały odpoczynek w Dworze Many → Pieńki Zarębskie → Zaręby → KsiężakTrasa druga

Wieś nad Utratą. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z XV w. (około 1470 r.). Wieś odwiedzał często Józef Chełmoński. Malarz znajdował w sąsiedztwie Żelechowa motywy krajobrazowe do swoich pejzaży. Zgodnie z jego wolą, został właśnie tu pochowany. Jego skromny, ziemny grób  znajduje się w głębi cmentarza. Leży na nim głaz granitowy z wykutym napisem: „Józef Chełmoński  7.XI.1849  w Boczkach pod Łowiczem zm. 6.IV.1914 w Kuklówce, Wielki Malarz Piewca życia wsi i Piękna Ziemi Ojczystej”.

W centralnej części wsi, na wzgórzu znajduje się kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny zbudowany w stylu późnogotyckim.

Siedziba rodu Prusów Ojrzanowskich z XIV w., XIX wieczny dworek klasycystyczny otoczony parkiem krajobrazowym z tego samego wieku.

Zagroda → Żabia Wola → Huta Żabiowolska → Kaleń → Ciepłe → Skuły → Bartoszówka → Redlanka → Petrykozy → Suchostruga → Suchodół → Księżak → ZagrodaTrasa trzecia

Klasycystyczny dworek wzniesiony ok. 1800 roku Z tego samego wieku

Kościół drewniany, konstrukcji zrębowej z 1678 roku, pokryty XVIII wieczną polichromią. W otoczeniu kościoła okazy starodrzewu, na cmentarzu zegar słoneczny z XVIII w. Kościół w Skułach jest zabytkiem II klasy, jednym z nielicznych drewnianych budowli na terenie Polski. Fundacja kościoła nastąpiła zapewne w XIV wieki, a wzmiankę o proboszczu znajdujemy w 1443 r.

Dwór Petrykowski wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku., klasycystyczny. Od frontu i od ogrodu portyki o dwóch kolumnach i dwóch półkolumnach toskańskich, zwieńczone trójkątnymi drewnianymi szczytami. Układ wnętrz dwutraktowy z sienią na przestrzał, częściowo zmieniony. Dach naczółkowy, kryty gontem.

Ok. 10 ha. Znajdują się tutaj cztery połączone stawy, zasilane bijącym nieopodal źródłem. Drzewostan parku zachował się tylko w niewielkim stopniu. Istniejące drzewa tworzą obrzeża stawów i głównej alei parkowej. Północną granicę parku tworzy ściana świerków. W skansenie obok dworu można obejrzeć: starą chałupę z bali zestawioną na tzw. obłap (jest to tzw. hospicjum z 1830 r. przeniesione spod Krosna, autentyczna barć, dwa wiatraki tzw. koźlaki (pochodzą z 1830 r. z pobliskiego Chudolipia i Zimnicy). 160 letnia karczma ze Skuł 9 bywał w niej J. Chełmoński i hr. Plater, przez wiele lat właścicielem jej była rodzina Szymaniaków), Kuźnia z 1820 r z oryginalnym paleniskiem, miechami i narzędziami kowalskimi. W parku można podziwiać również ciekaw kompozycje rzeźbiarskie: „Wesele Chłopskie” A.Walijewskiego (jadąca grupa 5 weselników  z harmonistą i skrzypkiem), kobiety z dziećmi „ Bociany Chełmońskiego” czy kamienny krąg z rzeźbami poświęconymi T. Różewiczowi.

Zagroda → Krakowiany → Młochowski Grąd → Pałac Rozalin → Młochów → Krakowiany → ZagrodaTrasa czwarta

Cenny zespół pałacowy złożony z pałacu, dwóch pawilonów bocznych, oranżerii i parku. Wzniesiony po 1804 r. przez Walentego Faustyna Sobolewskiego (1765-1831) – szambelana króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Projektantem zespołu był Jakub Kubicki. Pałac jest budowlą zwartą, na planie prostokąta, z dwoma portykami: od płd. – wejściowym z szerokimi schodami i od płn. – z tarasem widokowym. Jest wysoko podpiwniczony, dwukondygnacyjny z czterospadowym dachem i z pseudobelwederkiem na szczycie. Monumentalne portyki w wielkim porządku z kolumnami doryckimi z trójkątnymi frontonami. Ściany boniowane, okna parterowe wysokie we wnękach zamkniętych łukami, na pierwszym piętrze prostokątne.

Rezerwat znajduje się w środkowej części Lasu Młochowskiego, przy drodze leśnej z Krakowian do Siestrzeni.

Utworzono go w 1983 r. na pow. 23,73 ha. Celem ochrony jest zachowanie fragmentów naturalnych zbiorowisk leśnych z zespołami grądu wysokiego i boru mieszanego kontynentalnego. Ma on wysokie walory przyrodnicze. Występujące tu drzewostany dębowo-sosnowe i dębowe liczą sobie do 180 lat. W dolnym piętrze występuje grab i dąb, natomiast w poszyciu dominuje kruszyna. Występujące w rezerwacie dąbrowy należą do najstarszych na Mazowszu.

Dzięki dużej ilości starych, często dziuplastych drzew rezerwat jest miejscem lęgowym licznych gatunków ptaków.

W odległości ok. 300 m od płd.-wsch. krańca rezerwatu znajduje się grupowy pomnik przyrody: ok. 50 dwustuletnich modrzewi polskich osiągających wysokość 40 m.

Pałac zaprojektowany przez Henryka Marconiego, wybudowany w latach 1847- 57 na zlecenie hr. Rozalii z Lubomirskich Rzewuskiej. Obecnie własność prywatna

Zagroda → Księżak → Nosy → Marianka → Janówek → Przypki → Krakowiany → ZagrodaTrasa piąta

Trasy dalsze – samochodem

Zagroda → Żyrardów → Wręcza → Mszczonów termy → ZagrodaTrasa pierwsza

W rejestrze zabytków znajduje się aż 296 obiektów z Żyrardowa. Są to głównie budynki pochodzące z drugiej połowy XIX wieku oraz początków XX wieku. Większość zabytków miasta mieści się na terenie osady fabrycznej z XIX i początku XX wieku. Żyrardowska osada fabryczna jest obecnie jedynym w Europie, zachowanym w całości, zespołem urbanistycznym miasta przemysłowego z tego okresu. Większość budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej nadal pełni swoją funkcję. Osada Fabryczna została uznana w styczniu 2012 za Pomnik historii.

Jednym z bardziej charakterystycznych zabytków jest Kościół pw. Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie – kościół farny, zbudowany w latach 1900–1903, w stylu neogotyckim, według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Wybudowany m.in. z funduszy K. Dittricha, który przeznaczył też na ten cel ponad 3 mln cegieł z będącej jego własnością cegielni w Radziejowicach. Kościół żyrardowski jest bliźniaczym kościołem katedry warszawsko-praskiej św. Michała i św. Floriana, oraz katedry w Białymstoku. Wszystkie trzy kościoły były bezpośrednio wzorowane na Kościele Wotywnym w Wiedniu. Witraże w kościele powstały w pracowni Józefa Mehoffera.

Najstarsze ślady osadnictwa na terenie Wręczy pochodzą z epoki brązu i epoki kamienia. Najstarsza wzmianka o samej wsi pochodzi z końca XVI wieku. We Wręczy zachowały się ruiny dawnego XIX wiecznego dworu – obiekt ten w latach 1975-2012 figurował w ewidencji zabytków. Dwór, określany też jako pałac, powstał w połowie XIX wieku najprawdopodobniej w miejscu wcześniejszego drewnianego dworku. Był początkowo siedzibą rodu Kossakowskich, a następnie Chrapowickich. Do dnia dzisiejszego zachowało się tylko kilka ścian budowli.

We Wręczy powstaje park rozrywki Park of Poland.  Budowa rozpoczęła się w maju 2017 roku, jej zakończenie planowane jest przed końcem 2018 roku.

Warto zobaczyć: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela wybudowany w latach 1862–1886, Dworek państwa Czarneckich z XIX wieku tzw. Kaflarnia, Cmentarz żydowski z ohelem cadyka.

Atrakcją zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych jest kompleks basenów geotermalnych.

Zagroda → Grodzisk Mazowiecki → Milanówek → Podkowa Leśna → ZagrodaTrasa druga

Pierwsze wzmianki o osadzie z XII w.; prawa miejskie – 1522 r. Wile ciekawych zabytków wpisanych do rejestru zabytków nieruchomych

Powstał na przełomie XIX i XX w. Od początku swego istnienia był przede wszystkim letniskiem dla zamożnych mieszkańców Warszawy, którzy stawiali tu wystawne domy letniskowe, które często, gdy właściciele postanawiali przenieść się na stałe, zamieniały się w okazałe wille. Najsłynniejszym letnikiem z pierwszych lat  był Bolesław Prus. Stałym mieszkańcem miasteczka był m.in. rzeźbiarz Jan Szczepkowski.

W okresie międzywojennym rozwijała się, dominująca do dziś w starszej części miasta, architektura willowa. W latach 20. powstała Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza, po wojnie przekształcona w Zakłady Jedwabiu Naturalnego „Milanówek”.

Miasto ogród – wpisane w 1981 roku do rejestru zabytków.  Interesujące ze względu zarówno na leśny charakter, jak i dużą liczbę pięknych starych przedwojennych willi. Warto zobaczyć m.in. Aleję Lipową, liczącą prawie 100 lip (pomników przyrody), pałacyk myśliwski Lilpopa, willę „Aida” oraz przedwojenną willę „Kasyno Obywatelskie”. Willę Kasyno szczególnie warto odwiedzić w czasie dorocznego Festiwalu Otwarte Ogrody. Ciekawy jest również kościół wybudowany przed wojną w stylu modernistycznym, później kilkakrotnie przebudowywany. Zawiera on ciekawe przykłady przedwojennej i współczesnej sztuki sakralnej (fresk, rzeźby, witraże), oraz rozległy, starannie zaprojektowany ogród.

W Podkowie Leśnej w willi „Stawisko”, należącej dawniej do Jarosława Iwaszkiewicza, znajduje się Muzeum Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów. W miejscowości znajduje się jedyna uczelnia wyższa, Wyższa Szkoła Teologiczno-Humanistyczna, prowadzona przez Kościół Adwentystów Dnia Siódmego.

Zagroda → Radziejowice → Mszczonów → Grzegorzewice → Ojrzanów Towarzystwo → ZagrodaTrasa trzecia

Zespół pałacowo-parkowy w Radziejowicach, który tworzą obecnie klasycystyczny pałac, neogotycki zameczek, zrekonstruowany w latach 80. XX wieku dworek modrzewiowy, domek szwajcarski, dawna kuźnia i park ze stawem. Obok stawu, na tzw. wyspie – murowany młyn, będący repliką budynku drewnianego, wykonaną w latach 70. XX wieku.

W pałacu – muzeum Chełmońskiego

We wsi znajduje się klasycystyczny kościół miejscowej parafii św. Kazimierza Królewicza, zbudowany według projektu Jakuba Kubickiego w latach 1820–1823. Towarzyszy mu klasycystyczna dzwonnica i plebania z 1820 roku.

Przy ul. J. Kubickiego – zabytkowy ceglany dom, w którym mieszkał organista, oraz duży ceglany budynek z półkolumnami, wybudowany jako szpital, czyli dom opieki dla najuboższych.

Warto zobaczyć: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela wybudowany w latach 1862–1886, Dworek państwa Czarneckich z XIX wieku tzw. Kaflarnia, Cmentarz żydowski z ohelem cadyka.

Atrakcją zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych jest kompleks basenów geotermalnych.

Pałac klasycystyczny z 1 poł. XIX w., położony w pobliżu lasów skulskich, otoczony pięknym parkiem krajobrazowym

Zespół pałacowo-parkowy

Zagroda → Młochów → Milanówek → Niepokalanów → Szymanów → Miedniewice → Żyrardów → Radziejowice → opcjonalnie (Mszczonów – termy) → ZagrodaTrasa czwarta

Cenny zespół pałacowy złożony z pałacu, dwóch pawilonów bocznych, oranżerii i parku. Wzniesiony po 1804 r. przez Walentego Faustyna Sobolewskiego (1765-1831) – szambelana króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Projektantem zespołu był Jakub Kubicki. Pałac jest budowlą zwartą, na planie prostokąta, z dwoma portykami: od płd. – wejściowym z szerokimi schodami i od płn. – z tarasem widokowym. Jest wysoko podpiwniczony, dwukondygnacyjny z czterospadowym dachem i z pseudobelwederkiem na szczycie. Monumentalne portyki w wielkim porządku z kolumnami doryckimi z trójkątnymi frontonami. Ściany boniowane, okna parterowe wysokie we wnękach zamkniętych łukami, na pierwszym piętrze prostokątne.

Największym atutem pałacu jest jego wtopienie w przyrodę. Ze schodów przed wejściem rozpościera się widok na wielką nieregularną polanę otoczoną drzewami ze stawami parkowymi w perspektywie. Połączone kanałami stawy otoczone są parkiem ze starymi alejami. Most arkadowy z cegły, wyspy ze starodrzewem urozmaicają krajobraz. Z parku można przejść aleją aż do Lasu Młochowskiego (zielony szlak).

Powstał na przełomie XIX i XX w. Od początku swego istnienia był przede wszystkim letniskiem dla zamożnych mieszkańców Warszawy, którzy stawiali tu wystawne domy letniskowe, które często, gdy właściciele postanawiali przenieść się na stałe, zamieniały się w okazałe wille. Najsłynniejszym letnikiem z pierwszych lat  był Bolesław Prus. Stałym mieszkańcem miasteczka był m.in. rzeźbiarz Jan Szczepkowski.

W okresie międzywojennym rozwijała się, dominująca do dziś w starszej części miasta, architektura willowa. W latach 20. powstała Centralna Doświadczalna Stacja Jedwabnicza, po wojnie przekształcona w Zakłady Jedwabiu Naturalnego „Milanówek”.

Na terenie Niepokalanowa mieszczą się: klasztorne budynki mieszkalne i gospodarcze, domy rekolekcyjne, Ośrodek Narodowy MI, Archiwum Niepokalanowa, szpitalik, księgarnia, Wydawnictwo z drukarnią, Ośrodek Formacyjny MI w tzw. Lasku również cmentarz.

Warto zobaczyć: Muzeum św. Maksymiliana Kolbe i Muzeum strażackie

Pałac i park z XVIII wieku przekomponowany na przełomie XIX i XX wieku. Znajduje się tam wiele pomników przyrody: dąb szypułkowy, jesion wyniosły, lipa drobnolistna, buk zwyczajny. Spośród zabytków sztuki warto zwrócić uwagę na barokowo-klasycystyczną fontannę ogrodową wykonaną w latach 1780–1782. W Polsce znalazła się ona dzięki Feliksowi Łubieńskiemu i jest jedynym tego typu zabytkiem na terenie kraju.

Barokowy kościół wybudowany w latach 1737-48 projektu J. Fontany i T. Bellotiego, w którym znajduje się drzeworyt z XVII wieku przedstawiający Świętą Rodzinę przy posiłku. W 1677 obraz został uznany za cudowny i w 1767 koronowany. Obok kościoła – klasztor sióstr klarysek wybudowany w latach 1692-1705.

W rejestrze zabytków znajduje się aż 296 obiektów z Żyrardowa. Są to głównie budynki pochodzące z drugiej połowy XIX wieku oraz początków XX wieku. Większość zabytków miasta mieści się na terenie osady fabrycznej z XIX i początku XX wieku. Żyrardowska osada fabryczna jest obecnie jedynym w Europie, zachowanym w całości, zespołem urbanistycznym miasta przemysłowego z tego okresu. Większość budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej nadal pełni swoją funkcję. Osada Fabryczna została uznana w styczniu 2012 za Pomnik historii.

Jednym z bardziej charakterystycznych zabytków jest Kościół pw. Matki Bożej Pocieszenia w Żyrardowie – kościół farny, zbudowany w latach 1900–1903, w stylu neogotyckim, według projektu Józefa Piusa Dziekońskiego. Wybudowany m.in. z funduszy K. Dittricha, który przeznaczył też na ten cel ponad 3 mln cegieł z będącej jego własnością cegielni w Radziejowicach. Kościół żyrardowski jest bliźniaczym kościołem katedry warszawsko-praskiej św. Michała i św. Floriana, oraz katedry w Białymstoku. Wszystkie trzy kościoły były bezpośrednio wzorowane na Kościele Wotywnym w Wiedniu. Witraże w kościele powstały w pracowni Józefa Mehoffera.

Zespół pałacowo-parkowy w Radziejowicach, który tworzą obecnie klasycystyczny pałac, neogotycki zameczek, zrekonstruowany w latach 80. XX wieku dworek modrzewiowy, domek szwajcarski, dawna kuźnia i park ze stawem. Obok stawu, na tzw. wyspie – murowany młyn, będący repliką budynku drewnianego, wykonaną w latach 70. XX wieku.

W pałacu – muzeum Chełmońskiego

We wsi znajduje się klasycystyczny kościół miejscowej parafii św. Kazimierza Królewicza, zbudowany według projektu Jakuba Kubickiego w latach 1820–1823. Towarzyszy mu klasycystyczna dzwonnica i plebania z 1820 roku.

Przy ul. J. Kubickiego – zabytkowy ceglany dom, w którym mieszkał organista, oraz duży ceglany budynek z półkolumnami, wybudowany jako szpital, czyli dom opieki dla najuboższych.

Warto zobaczyć: Kościół pw. św. Jana Chrzciciela wybudowany w latach 1862–1886, Dworek państwa Czarneckich z XIX wieku tzw. Kaflarnia, Cmentarz żydowski z ohelem cadyka.

Atrakcją zarówno dla dzieci jak i dla dorosłych jest kompleks basenów geotermalnych.